یکی از سوالاتی که زیاد مطرح میشود نحوه اتصال وال پست به ستون بتنی است که در این مقاله از میلگرد بستر براتلو تولید کننده میلگرد بستر و اتصالات وابسته به آن، به شرح این سوال می پردازیم. با ما همراه باشید.
وال پست، تکنیکی برای بهبود مقاومت و پایداری سازهها در برابر نیروهای جانبی ناشی از زلزله و طوفان است. این تکنیک در انواع سازههای بتنی، فولادی و حتی سولهها به کار گرفته میشود. یکی از نکات کلیدی در عملکرد صحیح وال پست، رعایت اصول اتصال آن به ستونهاست. فاصله وال پست از ستون نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و باید در طراحی و اجرا به دقت مورد توجه قرار گیرد.
اگر اتصال وال پست به ستونها یا سایر اجزای سازه به درستی انجام نشود، فاجعه رخ خواهد داد. اعضای غیرسازهای ساختمان، مانند دیوارها و تاسیسات، در برابر نیروهای شدید جانبی مقاومت نکرده و فرو خواهند ریخت. این امر منجر به خسارات مالی و جانی جبرانناپذیری میشود. به همین دلیل، رعایت قوانین و ضوابط مربوط به نحوه اتصال وال پست به ستونهای بتنی و فولادی از اهمیت حیاتی برخوردار است. این ضوابط در پیوست ششم آییننامه ۲۸۰۰ به طور دقیق ارائه شدهاند و رعایت آنها، ضامن ایمنی و پایداری سازه در برابر بلایای طبیعی است.
اتصال وال پست به ستون
پس از ساخت دیوار، چهار میلگرد را به پلیتهای اتصال تعبیهشده در کف و سقف جوش دهید. سپس میلگردها را با سیم آرماتوربندی به بستها ببندید. در آخرین گام، پس از ریختن بتن داخل قالبها، قالبها را باز کنید. به این ترتیب، وال پست در اسکلت بتنی منطبق بر ضخامت دیوار ایجاد میشود.
فاصله وال پست از ستون
بر اساس پیوست ششم آیین نامه ۲۸۰۰ فاصله جداسازی دیوار از ستون به اندازه ۰/۰۱ ارتفاع کف تا کف طبقه و فاصله جداسازی از سقف برابر با بیشترین دو مقدار ۲۵ میلی متر و حداکثر خیز دراز مدت تیر است. در گذشته فاصله وال پست از ستون را با یونولیت پر می کردند، اما در قوانین جدید این مصالح پر کننده باید درون وال پست (بین وال پست و تیغه) قرار داده شوند.
اتصال وال پست به ستون در دیوارهای پانلی
برای دیوارهای پانلی بلند که نیازمند پشتیبانی جانبی هستند، استفاده از تیرکها و والپستها ضروری است. در این حالت، والپستهای افقی باید در فاصلهای مناسب از ستونها قرار گیرند و از اتصال مستقیم آنها به ستون خودداری شود. تیرکها به والپستها متصل میشوند تا ساختار را تقویت کنند.
فاصله وال پست از ستون در اجرای تیرک
هنگام استفاده از تیرک، ارتفاع آزاد دیوار باید در نظر گرفته شود. اگر ارتفاع دیوار از ۳.۵ متر بیشتر باشد، باید از تیرک استفاده کرد تا ارتفاع آزاد کاهش یابد. برای پشتیبانی از تیرک، نیاز به اجرای والپست انتهایی است. فاصله والپست از ستون (فاصله وادار انتهایی) باید حداقل یک متر باشد تا تیرک فضای کافی برای تغییر شکل در ناحیه پلاستیک داشته باشد. اتصال والپست به ستون بتنی باید به گونهای طراحی شود که امکان جابجایی در راستای دیوار وجود داشته باشد.
نکات مهم در چرایی و چگونگی اجرای وال پست
درصورت عدم اتصال اصولی اعضای غیرسازهای به سازه اصلی ساختمان، این اعضا هنگام زلزله، بهویژه هنگام دریافت ارتعاشات عمود بر صفحه، فرو خواهند ریخت. این امر موجب وارد آمدن خسارات مالی، بیخانمانی ساکنان و همچنین تلفات انسانی خواهد شد. متأسفانه در زلزلههایی که در کشورمان رخ دادهاند، شاهد این نوع تخریبها بودهایم. در زلزله کرمانشاه نیز این پدیده فراوانی و گستردگی داشت.
به عنوان مثال، فرو ریختن دیوارهای پیرامونی و جداکننده در ساختمانهای نوساز ۷ طبقه مسکن مهر سرپل ذهاب فجایع بسیاری به بار آورد. اگر دیوارهای این ساختمانها به روشهای معمول مقاومسازی سازههای ساختمانی متصل میشدند، شاید شاهد تخریب ۶۰۰ واحد مسکونی، بیخانمانی و کشته شدن هزاران نفر از ساکنان آن نمیبودیم.
تأمل در رخدادهای ناگوار زلزلههای کشورمان، به ویژه زلزله کرمانشاه، نشاندهنده اهمیت رعایت برخی اصول اجرایی نادیدهگرفتهشده است. یکی از مهمترین این اصول، استفاده از نگهدارندههای دیوار یا والپست (wall post) است. والپستها، دیوارهای غیرسازهای را نگه میدارند و از فرو ریختن آنها جلوگیری میکنند.
این نگهدارندهها به روشهای مختلفی اجرا میشوند، اما معمولترین نوع آنها به شکل تیر-ستون طراحی میشود. والپستها با انتقال نیروهایی که از باد و زلزله وارد میشوند، از دیوار به قاب، استحکام دیوار را حفظ کرده و از تخریب آن جلوگیری میکنند. بر اساس آییننامه ۲۸۰۰، حداکثر طول مجاز دیوار غیرسازهای بین دو پشتبند، ۴۰ برابر ضخامت دیوار یا ۶ متر، هر کدام کمتر باشد، و حداکثر ارتفاع مجاز دیوارهای غیرسازهای از تراز کف مجاور ۳.۵ متر است.
در این شرایط، نیازی به اجرای والپست قائم یا افقی نیست. اما اگر دهانهها یا ارتفاع بیشتر شود، نیاز به استفاده از والپست است. همچنین، لبه قائم تیغهها نباید آزاد باشد و باید به یک دیوار عمود بر آن یا ستونکی که از فولاد، بتن آرمه یا چوب ساخته شده است، متکی باشند. ستونک میتواند از یک ناودانی با نمره ۶ یا معادل آن ساخته شود. تنها در صورتی که طول تیغه پشتبند کمتر از ۱.۵ متر باشد، لبه آن میتواند آزاد باشد. رعایت مبحث ششم مقررات ملی ساختمان در مورد اجرای والپست با نپشی برای دیوارهای پیرامونی الزامی است.
جمع بندی:
اجرای وال پست، مزایای قابل توجهی در استحکام سازه و جلوگیری از خسارات مالی و جانی دارد. علیرغم این مزایا، هزینه اجرای وال پست مقرون به صرفه است و تنها درصد کمی از هزینههای کلی ساخت و ساز را شامل میشود. ضوابط جدید تعیین شده برای اجرای وال پست، منجر به کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی هزینهها در مقایسه با گذشته شده است. بنابراین، اجرای دقیق وال پست و رعایت ضوابط مربوط به اتصال صحیح آن به ستونهای بتنی و فلزی و همچنین رعایت فاصله مناسب، حیاتی است. عدم توجه به این ضوابط، نه تنها استحکام سازه را بهبود نمیبخشد، بلکه منجر به هدر رفتن هزینهها نیز میشود.
لازم به ذکر است که در مورد نحوه اجرای وال پست با نبشی، وال پست جدید منقطع یا ناودانی منقطع جایگزین وال پست نبشی شده است.
