استفاده از انواع سایز میلگرد، در تقویت بتن و سازه با رعایت محدودیت های فاصله گذاری در سازه و تعیین کردن حداقل پوشش بتن، اهمیت بالایی دارد. البته انتخاب سایز میلگرد باید بر طبق نظر مهندس سازه انجام گیرد، اما مقرارت ملی ساختمان نیز الزاماتی برای این هدف در نظر گرفته است.
به طور کل فولادها انواع مختلفی دارند که میلگرد یکی از پر کاربرد ترین فولاد در صنعت ساخت و ساز به ویژه در سازه های بتن آرمه است که در این بین میلگرد بستر که ترکیبی از جوش چند میلگرد با حالت های مختلف است بوجود آمده است که به هدف تقویت دیوارهای غیرسازه ای در آیین نامه ۲۸۰۰ ساختمان پیوست ششم الزامی شده است که البته قیمت میلگرد بستر به مراتب در برابر مقاومتی که ایجاد میکند بسیار ناچیز است.
چرا مشخص کردن سایز میلگرد مهم است؟
سایز میلگرد باید در ساخت و ساز تعیین شود زیرا قطر میلگردها مشخص کننده محدودیت های فاصله و حداقل پوشش بتن محافظ است. مهندس محاسب باید سایز میلگرد را تشخیص دهد. مهندس محاسب ابتدا باید نقشه طراحی سازه را بهمراه اطلاعات نقشه های محاسباتی که شامل جزئیات اجرایی ساختمان (مانند سایز میلگرد، تعداد و طول میلگردها و …) است را تهیه کند.
البته، مقررات ملی ساختمان سایزهای خاصی از میلگرد را برای مقاطع و کاربردهای مشخص تعیین کرده است. در این مقررات سایزهای میلگرد (منظور میلگرد آجدار) همچون سایز ۸، ۱۰، ۱۲ و ۱۴ بیشترین استفاده را در ساخت و ساز داشتهاند.
انواع میلگرد آجدار:
میلگردهای آجدار استفاده شده در ساختمان ها نیز به انواع A2 – A3 – A4 تقسیم می شوند که هر کدام ترکیب شیمیایی، شکل ظاهری و خواص متفاوتی دارند. در مقاله انواع میلگرد میتوانید به طور مفصل درباره انواع میلگرد و کاربرد آن بخوانید.
انواع سایز میلگرد در ساختمان سازی کدام است؟
انواع سایز میلگرد از ۶ الی ۵۰ میلی متر داریم. میلگردهایی که در صنعت ساختمان استفاده میشوند از سایز ۸ تا ۴۰ میلی متر و از نوع آجدار است؛ که با توجه به نوع سازه، محل استفاده و تعداد آن ها متفاوت است.
جدول سایز میلگرد را در زیر مشاهده می کنید. جدول زیر بر اساس استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲ می باشد
| ابعاد و وزن یک متر میلگرد ساده و آجدار | ||
| قطر اسمی میلگرد (mm) | سطح مقطع اسمی میلگرد (mm۲) | وزن اسمی میلگرد (Kg/m) |
| ۶ | ۲۸.۳ | ۰.۲۲۲ |
| ۸ | ۵۰.۳ | ۰.۳۹۵ |
| ۱۰ | ۷۸.۵ | ۰.۶۱۶ |
| ۱۲ | ۱۱۳ | ۰.۸۸۸ |
| ۱۴ | ۱۵۴ | ۱.۲۱ |
| ۱۶ | ۲۰۱ | ۱.۵۸ |
| ۱۸ | ۲۵۴ | ۲.۰۰ |
| ۲۰ | ۳۱۴ | ۲.۴۷ |
| ۲۲ | ۳۸۰ | ۲.۹۸ |
| ۲۵ | ۴۹۱ | ۳.۸۵ |
| ۲۸ | ۶۱۶ | ۴.۸۳ |
| ۳۲ | ۸۰۴ | ۶.۳۱ |
| ۳۶ | ۱۰۱۸ | ۷.۹۹ |
| ۴۰ | ۱۲۵۷ | ۹.۸۷ |
| ۵۰ | ۱۹۶۴ | ۱۵.۴۲ |
| توجه: میلگردهای با سایز بیشتر از ۵۰ میلی متر باید با توافق تولیدکننده و خریدار تولید شوند. | ||
بیشترین سایز میلگرد مورد استفاده در ساختمان و کاربرد هر یک
کاربردهای بررسی شده در این مقاله بر اساس اطلاعات اعلام شده در مقرارت ملی ساختمان مبحث نهم و دهم، آئین نامه بتن ایران (آبا) و همچنین تجربه فعالان حوزه ساختمان آورده شده است.
به عنوان یک مشاور علمی، بنا به نیازهای پروژه ممکن است توصیه شود که میلگردهای سایز ۸ و ۱۰ برای ساخت خاموت و میلگردهای سایز ۱۲، ۱۴ و ۱۶ بیشتر برای استفاده در فونداسیون و ستون به کار گرفته شوند. در سازه های عظیم، میلگردهای سایز بالاتر برای ساخت ستون و فونداسیون مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال، میلگردهای سایز ۱۲ و ۱۰ به عنوان میلگرد یا آرماتورهای عرضی ممکن است در قسمت بالای ستون یا ستونِ پایه به صورت تنگ یا دورگیر مورد استفاده قرار گیرند. همچنین، میلگردهای سایز ۱۰ تا ۱۶ میلی متر معمولاً به عنوان آرماتورهای جلدی (آرماتورهای گونه) و شبکه جوش داده شده با سطح مقطع حداقل ۲۱۰ میلی متر مربع در یک متر ارتفاع به کار گرفته می شوند.
کاربرد انواع سایز میلگرد
کاربرد میلگرد سایز ۸
با توجه به قطر بسیار کوچک میلگرد سایز ۸، این نوع میلگرد بیشتر به عنوان آرماتورهای عرضی نظیر خاموت، دورپیچ و تنگ در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار میگیرد. در این زمینه، باید رعایت قوانین و مقررات ملی ساختمان را به عنوان همانندی الزامات برنامه ریزی در نظر گرفت. محدودیت های استفاده از میلگرد در سایز ۸ میلیمتر شامل استفاده از آرماتور یا میلگرد عرضی به صورت دورپیچ یا تنگ در قسمت هایی از طول عضو که آرماتورگذاری عرضی اجرا نمیشود، همچنین حداقل سایز میلگرد خاموت باید حتما ۸ میلیمتر باشد. نکته مهم دیگر در این رابطه این است که قطر میلگردهای عرضی در ناحیه بحرانی نباید کمتر از ۸ میلیمتر باشد.
کاربرد میلگرد سایز ۱۰
میلگرد سایز ۱۰ یکی از پرکاربردترین انواع میلگرد در صنعت ساختمان سازی است که بیشتر برای خمکاری و ساختن انواع خم میلگرد مورد استفاده قرار می گیرد. در ضمن، برای طراحی سازه در برابر زلزله، به جای میلگرد سایز ۸، از میلگرد سایز ۱۰ بعنوان آرماتورهای عرضی استفاده شده و در برخی نقاط باید حتما از این نوع میلگردها استفاده شود. در ساختمان های پیش ساخته، شمع های پیش ساخته و همچنین ناحیه اتصال تیرها به ستون و دال، از میلگردهای با قطر حداقل ۱۰ میلیمتر برای تیرهای عرضی استفاده شود. همچنین، در شالوده ها و فونداسیون ها نیز باید حداقل از سایز ۱۰ میلی متر استفاده شود و در نهایت، طبق ضوابط ویژه برای طراحی سازمان دارایی در برابر زلزله، آرماتورهای دورگیره باید حداقل از سایز ۱۰ استفاده گردد.
کاربرد میلگرد سایز ۱۲
در اینجا به بررسی میلگرد سایز ۱۲ میپردازیم. این میلگرد، با انعطاف پذیری بالا و استحکام کششی خوب، علاوه بر سبک وزن بودن، به یکی از پرفروشترین میلگردهای ساختمانی تبدیل شده است. میلگرد سایز ۱۲ به صورت خمکاری و همچنین به عنوان میلگرد طولی و عرضی در بتن استفاده میشود. مزایای این سایز شامل کاربردهای متنوع مانند ساخت گاردریل در بزرگراهها، اسکله، تقویت بتن فونداسیون و ستونها، ساخت انواع خم میلگرد مانند میلگرد سنجاقی و خاموت میباشد. همچنین، در طراحی سازههای مقاوم در برابر زلزله، حداقل دو میلگرد سایز ۱۲ یا بزرگتر از آن، در پایین و بالای مقطع باید به کار رود. سایز میلگردهای عرضی نیز باید حداقل سایز ۱۲ باشد تا برای احاطه کردن گروه میلگردهای تحت فشار استفاده گردد.
کاربرد میلگرد سایز ۱۴
با توجه به مقاومت بیشتر و وزن مناسب، به نظر می رسد میلگرد سایز ۱۴ تبدیل به یکی از پُرکاربردترین انواع میلگرد در ساختمان های مقاوم سازی بتن شده است. با این حال، رعایت اصول طراحی در برابر زلزله امری بسیار مهم است. برای مثال، در شمع ها با قطر بیشتر از ۵۰۰ میلیمتر باید از دورپیچ های حداقل سایز ۱۴ میلیمتر استفاده شود تا تحمل اهتزازات جانبی را برعهده بگیرد. همچنین، میلگردهای طولی کلاف ها باید از این نوع میلگرد باشند. از اینرو، این سایز از میلگرد به عنوان تیرچه، ستون و تیر، و همچنین میلگردهای طولی مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربرد میلگرد سایز ۱۶
میلگرد سایز ۱۶ یکی از مصالح ساختمانی پراستفاده است که در مقایسه با سایر سایزهای میلگرد، وزن و استحکام بیشتری دارد. با توجه به خصوصیات فنی آن، عمدتا در برخی سازه های بزرگ و چندطبقه، رمپ های پارکینگ، ستون های بتنی، دکل های نفتی و ساختمان هایی با نیاز به مقاومت بالا مورد استفاده قرار می گیرد. به علاوه، بر اساس مقررات ملی ساختمان، میلگردها و آرماتورهای سایز ۱۶ برای ایجاد پایداری در دیوارهای و اطراف درها و پنجره ها قرار می گیرند.
کاربرد میلگرد سایز ۱۸
میلگرد سایز ۱۸ نسبت به سایزهای معمولی همچون سایز ۱۴ و ۱۶، دارای وزن بیشتر و استحکام بالاتری است که این ویژگی های آن را برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت و استحکام بیشتری دارند، مثال زدیم، ساخت سازه های بلند و بزرگ، پارکینگ و پل ها، تاسیسات صنعتی و دریاییمناسب می کند. بنابراین، قیمت آن نسبت به سایزهای دیگر بیشتر است. به عبارتی دیگر، میلگرد سایز ۱۸ به عنوان اولین گزینه در سایزهای بزرگ در صنعت ساختمان سازی محسوب می شود.
کاربرد میلگرد سایز ۲۰
در دسته میلگردهای سنگین، انتخاب میلگرد سایز ۲۰ بسیار مناسب است.این میلگرد در مقایسه با سایزهای پرکاربرد قبلی دارای استحکامی بیشتر است و به همین جهت جایگاهی ویژه در ساخت و ساز دارد. کاربردهای این میلگرد عبارتند از: ساخت ستون، تیر، پل و دکلهای نفتی، ساخت انکر بولت، و ساخت و ساز در پالایشگاهها.
برای استفاده از این میلگرد، مطابق مقررات ملی ساختمان نکاتی وجود دارد که باید رعایت شود. برای مثال، توصیه میشود سایز میلگردهای مهار و لبه از ۲۰ میلیمتر بیشتر نباشد. همچنین، برای اتصال دال بتنی به میلگردها از گل میخهای برشگیر سایز حداکثر ۲۰ میلیمتر استفاده شود.
کاربرد میلگرد سایز ۲۲
سایز ۲۲ میلگرد یکی از میلگردهای سنگین و مقاوم است که سازههای بتنی را میتوان با استفاده از آن افزایش مقاومت داد. از این نوع میلگرد برای تقویت بتن استفاده و در بخشهای مختلفی از سازهها نیز به کار میرود. ساخت فونداسیون، ساخت پایه و ستون و اسکلت سازه تنها بخشی از کاربردهای میلگرد سایز ۲۲ هستند. استحکام آن باعث شده است که بتوان از آن در صنعت ساخت و ساز در سطوح بالایی استفاده کرد.
کاربرد میلگرد سایز ۲۵
فلزاتی مانند میلگرد ۲۵ به دلیل خصوصیات وزن و قطر بالا، قابلیت حصول از استحکام فوق العاده بیشتری را در سازه های بتنی دارند. مصرف این نوع میلگرد برای افزایش مقاومت سازه های بتنی بسیار مناسب واقع می شود. بطور کلی، از میلگرد سایز ۲۵ برای استفاده در قسمت های مختلف سازه های بتنی، از جمله در سقف، ستون، تیر و دیوار استفاده می شود.
کاربرد میلگرد سایز ۲۸
میلگرد ۲۸ به دلیل ویژگیهای فنی و عملیاتی بسیار مناسب برای استفاده در حوزه ساختمانی طراحی شده است. عملکرد بینظیر آن در بتنریزی کفها و دیوارها، تقویت فونداسیون، بهبود مقاومت بتن، ساخت دکلهای نفتی و کارخانههای صنعتی بزرگ و ساخت خاموت و خرپا، دلیل جلب توجه حرفهایهای ساختمانی به این محصول میباشد. با توجه به این نکته که با رعایت معیارهای فنی، میلگرد ۲۸ میتواند جایگزینی مفید و کارآمد برای ساختمانسازی باشد، پیشنهاد میکنیم که با دقت ورودیها و مواد خام را مورد بررسی قرار دهید.
کاربرد میلگرد سایز ۳۲ تا سایز ۴۰
در صنعت ساختمانسازی، با میلگردهایی با سایز بعد از ۲۸، مانند ۳۲، ۳۶ و ۴۰ نیز که به عنوان آخرین سایزهای میلگرد در ساختمانسازی شناخته میشوند، سر و کار داریم. میلگردهای به اندازه ۳۲ و ۴۰ اغلب بیشترین استفاده را دارند. قوانین ملی ساختمانسازی در کاربردهای این سایز میلگردها، مقررات همچون قطر مجاز میلگرد آجدار سردار یا میلگرد کلاهک دار جهت مهار میلگرد در کشش را تا ۳۴ میلیمتر محدود کرده است. همچنین در اتصالات اعضای سازه، معمولا از میلگردهای با اندازه زیر ۳۶ میلیمتر استفاده میشود. در نیز برای آرماتورهای برشی هم از میلگردهایی با اندازه کمتر یا برابر ۳۶ میلیمتر استفاده میشود. محدودیت استفاده از میلگردهای بزرگتر از ۳۶ میلی متر به صورت گروهی در تیرها نیز وجود دارد.
پیشنهاد خواندنی: انواع میلگرد و کاربرد آن
