جان پناه چیست ؟
جان پناه در لغت به معنای محافظت و پوشانیدن است. جان پناه دیوار یا محافظی با ارتفاع کم است که به طور معمول در لبه بالکن ، راه پله ، سقف و دیگر مکان هایی که ارتفاع دارند و مستلزم جان پناه باشند ساخته میشود ، چرا که اصلی ترین کاربرد جان پناه حفظ امنیت و جلوگیری از افتادگی اشیاء و یا حتی افراد است .
در ویکی پدیا، تعریف جان پناه را به این صورت آورده شده است. “جانپناه معمولاً دیوار کوتاهی است که پیرامون بام ساختمان یا لبه ایوانها ساخته میشود.” اما جان پناه تعاریف وسیعتری دارد که در این مقاله از ایران سازه تولید کننده میلگرد بستر به آن می پردازیم.
در گذشته ، جان پناه ها به نام سنگر بودند و برای جلوگیری از حمله های نظامی بنا میشدند اما با گذشت زمان، هم اکنون بطور گسترده بعنوان محافظ استفاده میشود .
دیگر نام های مترادف و هم معنی با جان پناه، دست انداز و هندریل است ، اما مطابق با مقررات و قوانین ملی ساختمان، واژه جان پناه بیشتر مورد استفاده و توجه قرار میگیرد .
کاربرد جان پناه در ساختمان چیست؟
۱-محافظت از افراد و جلوگیری از پرت شدن
۲-زیباسازی نمای ساختمان
۳-جلوگیری از نفوذ هر گونه رطوبتی به سقف
۴-محافظت از سقف
جان پناه موارد استفاده دیگری مثل : استفاده از طرح های بروز معماری ، داشتن حریم امن و خصوصی دارد ، که با توجه به نیاز مصرف کنندگان ساخته شده و در محل موردنظر نصب میشود.
جان پناه ظاهر چندان پیچیده ای ندارد به همین سبب به نظر میآید که ساخت و طراحی آن بسیار آسان است، اما در واقعیت این کار جزئی که درکلیات ساخت و ساز ساختمان لحاظ نشده است به همین دلیل بسیار حساس است و باید توسط طراحان باتجربه و مطابق با ضوابط آیین نامه ی ساختمان به انجام برسد .
بازده جان پناه هنگام بروز زلزله بسیار اهمیت دارد و وقوع زلزله بر روی آن تاثیرگذار است ، پس از ابتدا بایستی به گونه ای حرفه ای و با استفاده از متریال استانداردی همچون وادار و میلگرد بستر ساخته شود تا هنگام وقوع عوامل طبیعی مثل زلزله طراحی و زیرساخت آن از بین نرود .
شنیده میشود که جان پناه را گاها به غلط دیوار چینی نیز میگویند و تصور میکنند در سرتاسر پشت بام اجرا میشود ، البته این دیوار نوعی جان پناه است ، اما فقط مختص پشت بام نیست و کارایی هایی دیگری نیز دارد .
جان پناه در چه مکانی هایی استفاده میشود؟
- بالکن
- پشت بام
- کنار راه پله
- حاشیه دایوار حائل
- اطراف جوانب آب (سطح هایی که نزدیک به آب هستند ، مثل : سد ، رودخانه ، دریا و ….)
- در طبقات بالایی کشتی های بزرگ و مرتفع
ضوابط و مقررات ضروری جان پناه کدامند؟
از آنجایی که جان پناه یک جز غیر سازه ایست و عملکرد آن در زمان زلزله بسیار اهمیت دارد در پیوست ششم ساختمان به آن پرداخته شده است.
باتوجه به قوانین از پیش تعیین شده حداقل ارتفاعی که جان پناه بایستی داشته باشد ۱.۲ متر است و برای مهار کردن لرزه های جان پناه ارتفاع ستون های پیرامون تا ۱.۳۵ متر در حاشیه ی بام ادامه دارند .
طبق جزئیات نقشه اجراکننده جان پناه ، در فاصله ای که مابین ستون های پیرامون زیاد است، استفاده از وادارمیانی، بهترین گزینه برای استحکام است . به سبب مهار کردن لرزه جان پناه، استفاده کردن از میلگرد بستر به دلیل امنیت بالایی که ایجاد میکند بسیار مورد استقبال واقع شده است.
از آنجایی که جنس و کیفیت میلگرد بستر باید استانداردهای لازم را داشته باشد پس بهتر است که برای خرید میلگرد بستر، از تولید کننده میلگرد بستر ، خرید خود را انجام دهیم.
فواید استفاده از جان پناه
- امنیت
- زیبا سازی
- بادشکن ( محافظت در برابر باد )
- ساخت حریم امن و خصوصی
- مکان مناسب برای نصب کردن تجهیزات
مقررات و ضوابط جان پناه شیشه ای
جان پناه شیشه ای هم جز انواع جان پناه است که در پله ها حکم نرده را دارد.
جان پناه شیشه ای بیشتر در لبهی ایوانها، لبه ی بام، تراس، بالکن، دور وید، راهروها، بالکن، روف گاردن استفاده میشود.
نرده های شیشه ای نیز همانند سایر عناصر ساختمانی دارای ضوابط و استاندارد هایی هستند.
استاندارد نصب نرده یا جان پناه شیشه ای در ارتفاع ۱۱۰ سانتی متری برای سطوح شیب دار و حداقل ۹۰ سانتیمتری برای سطوح صاف باید باشد.
همچنین جهت استفاده از شیشه کارفرمایان با دقت داشته باشند که از نوع سکوریت و یا لمینت استفاده کنند.
