در صنعت ساختمان‌سازی، اتصال صحیح و ایمن دیوارها به اعضای قائم سازه‌ای از اهمیت بسزایی برخوردار است. استفاده از نبشی منقطع به عنوان یک روش کارآمد و اقتصادی، به ویژه برای دیوارهای با ضخامت‌های مختلف، به طور گسترده‌ای توصیه می‌شود. در این روش، نبشی‌های سرد نورد فولادی در طرفین دیوار به کار رفته و با استفاده از پیچ و رول پلاک به عضو قائم سازه‌ای متصل می‌شوند.
همچنین، اتصال دیوار به زیر سقف یا تیر باید به صورت کشویی و بدون اتصال مستقیم دیوار به سقف انجام شود. برای مهار خارج از صفحه دیوار، استفاده از قطعاتی مانند نبشی منقطع یا ناودانی توصیه می‌شود. لبه بالایی دیوار را می‌توان با استفاده از نبشی منقطع که به طریق مناسب به سقف سازه متصل می‌شود، مهار نمود. لازم به ذکر است که نبشی‌های منقطع نباید به دیوار یا وادار پیچ، میخ و یا جوش شوند، زیرا این امر می‌تواند عملکرد کشویی اتصال را مختل کند.
در این مقاله از میلگرد بستر براتلو، به بررسی الزامات، محاسبات و ملاحظات طراحی مربوط به حداکثر فاصله نبشی منقطع در سقف می‌پردازیم تا مهندسان و متخصصان ساختمانی بتوانند با درک عمیق‌تری از این موضوع، اتصالات ایمن و کارآمدی را طراحی و اجرا نمایند.
الزامات استاندارد فاصله نبشی منقطع در سقف(بر اساس ضابطه ۷۲۹)
بر اساس بند ۶-۴-۲ ضابطه ۷۲۹، حداکثر فاصله مجاز برای نبشی‌های منقطع و ناودانی‌های منقطع در سقف، نباید از ۱.۵ متر تجاوز کند. این محدودیت، با هدف تضمین توزیع یکنواخت نیروها و جلوگیری از تمرکز تنش در نقاط خاص، در نظر گرفته شده است. این بند به طور مشخص بر اتصال دیوار به سقف یا تیر تاکید دارد و فواصل نبشی‌ها و ناودانی‌های منقطع را محدود می‌کند.
محاسبه تعداد نبشی‌های منقطع مورد نیاز
محاسبه تعداد نبشی‌های منقطع مورد نیاز در سقف، فرآیندی است که نیازمند ارزیابی دقیق نیروهای وارد بر دیوار و طراحی اتصالات متناسب با این نیروها است. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
محاسبه نیروی خارج از صفحه: اولین گام، محاسبه نیروی خارج از صفحه وارد بر دیوار است. این نیرو، معمولاً ماکزیمم فشار ناشی از باد و فشار ناشی از زلزله را شامل می‌شود. برای محاسبه دقیق این نیرو، باید به تحلیل بارگذاری سازه و در نظر گرفتن شرایط محیطی و لرزه‌خیزی منطقه پرداخت.
تعیین سهم لبه دیوار از نیروی خارج از صفحه: پس از محاسبه نیروی کلی وارد بر دیوار، باید سهم لبه دیوار از این نیرو تعیین شود. این سهم، معمولاً بر اساس قاعده نیمسازها و با توجه به ابعاد دیوار محاسبه می‌شود.
محاسبه لنگر پلاستیک بال نبشی: لنگر پلاستیک بال نبشی، نشان‌دهنده ظرفیت خمشی آن در برابر نیروهای وارده است. این مقدار با احتساب ضریب کاهش مقاومت (φ) محاسبه می‌شود تا از ایمنی اتصال اطمینان حاصل شود.
محاسبه نیروی متناظر بر بال نبشی: با استفاده از لنگر پلاستیک و بازوی لنگر نیروی وارده بر بال نبشی، می‌توان نیروی متناظر بر بال نبشی را محاسبه کرد.
تعیین عرض لازم برای نبشی (b): با استفاده از نیروی متناظر بر بال نبشی (Pp) و نیروی طراحی (Pcon)، می‌توان عرض لازم برای نبشی (b) را تعیین کرد.
محاسبه طول کل لازم برای نبشی: در نهایت، با جمع‌آوری اطلاعات به دست آمده از مراحل قبل، می‌توان طول کل لازم برای نبشی را محاسبه کرد. این طول، باید به طور یکنواخت در لبه فوقانی دیوار توزیع شود.
فرض کنید در یک دیوار با ابعاد مشخص، نیروی خارج از صفحه برابر با ۱۲۵۸ کیلونیوتن بر مترمربع به دست آمده است. با استفاده از محاسبات زیر، طول کل لازم برای نبشی ۱۲۴۰ میلی‌متر محاسبه شده است. در این حالت، می‌توان از ۵ عدد نبشی دوبل (در دو طرف دیوار) هر یک به طول ۴۰۰ میلی‌متر استفاده کرد تا این طول مورد نیاز تأمین شود.
ملاحظات طراحی و اجرایی
- توزیع یکنواخت: توزیع یکنواخت نبشی‌ها در لبه دیوار از اهمیت بالایی برخوردار است. این توزیع، باید به گونه‌ای باشد که نیروها به طور مساوی در سطح دیوار پخش شده و از تمرکز تنش جلوگیری شود.
- اتصال مناسب: نبشی‌ها باید به طور محکم به دیوار و سقف متصل شوند. استفاده از پیچ و مهره‌های مناسب و رعایت الزامات جوشکاری، از جمله عوامل مهم در تضمین کیفیت اتصال است.
- انتخاب مصالح: انتخاب مصالح با کیفیت و مطابق با استانداردهای مربوطه، از جمله الزامات اساسی در طراحی و اجرای نبشی‌های منقطع است.
- بازرسی و کنترل کیفیت: انجام بازرسی‌های دوره‌ای و کنترل کیفیت در مراحل مختلف طراحی و اجرا، از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند به شناسایی و رفع مشکلات احتمالی کمک کند.
نتیجه‌گیری
تعیین حداکثر فاصله نبشی‌های منقطع در سقف، فرآیندی است که نیازمند رعایت الزامات استاندارد، انجام محاسبات دقیق و در نظر گرفتن ملاحظات طراحی و اجرایی است. با رعایت این موارد، می‌توان از پایداری و ایمنی سازه در برابر نیروهای جانبی اطمینان حاصل کرد.
