حد مجاز زنگ زدگی میلگرد چقدر است؟

آیین‌نامه بتن ایران، که به اختصار «آبا» نامیده می‌شود، به عنوان مرجع رسمی ضوابط بتن و سازه‌های بتنی در کشور، به طور مفصل به موضوع زنگ‌زدگی میلگردها پرداخته است. این آیین‌نامه، با توجه به اهمیت کیفیت و دوام سازه‌های بتنی، مقررات دقیقی را در این زمینه ارائه کرده است. لازم به ذکر است که مباحث مربوط به زنگ‌زدگی میلگرد در فصول و بندهای متعددی از این آیین‌نامه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

مهم‌ترین نکات و ضوابط آیین‌نامه آبا در مورد زنگ‌زدگی میلگرد

مجاز بودن زنگ‌زدگی سطحی: 

مطابق آیین‌نامه آبا، استفاده از میلگردهایی که دچار زنگ‌زدگی سطحی شده‌اند، منع قانونی ندارد. زنگ‌زدگی سطحی به لایه نازکی از اکسیداسیون اطلاق می‌شود که بر روی سطح میلگرد تشکیل شده و به سهولت قابل زدودن است. این نوع زنگ‌زدگی، در صورتی که به ساختار و مقاومت میلگرد آسیبی وارد نکرده باشد، قابل قبول تلقی می‌گردد. به عبارت دیگر، وجود لایه‌ای نازک از زنگ‌زدگی که با تمیزکاری سطحی برطرف گردد، مانع استفاده از میلگرد نخواهد بود.

اهمیت پیشگیری از اکسیداسیون:

 به منظور پیشگیری از بروز پدیده اکسیداسیون، لازم است تا میلگردهای فولادی در محیطی خشک و عاری از رطوبت نگهداری شوند. رطوبت، یکی از عوامل اصلی تسریع‌کننده فرآیند زنگ‌زدگی است؛ لذا، رعایت تدابیر لازم جهت جلوگیری از تماس میلگردها با رطوبت، امری ضروری است. برای مثال، انبار کردن میلگردها در محیط‌های سرپوشیده و خشک و استفاده از روکش‌های محافظ در صورت لزوم توصیه می‌گردد.

ممنوعیت استفاده از میلگردهای دچار اکسیداسیون عمیق:

 آیین‌نامه آبا صراحتاً استفاده از میلگردهایی را که دچار خوردگی عمیق شده و سطح آن‌ها پوسته پوسته گردیده است، ممنوع اعلام کرده است. این نوع خوردگی، نشان‌دهنده آسیب جدی به ساختار و کاهش مقاومت میلگرد است. کاهش سطح مقطع میلگرد، که ناشی از خوردگی عمیق است، نیز به طور مشخص، استفاده از آن را غیرمجاز می‌سازد. به عبارت دیگر، هرگونه خوردگی که منجر به از بین رفتن بخشی از مقطع میلگرد و کاهش سطح باربری آن شود، مورد پذیرش نخواهد بود.

ضرورت اجتناب از مجاورت با مواد آلوده:

 میلگردها نباید در مجاورت مواد چسبنده، آلوده و روغنی قرار گیرند. این مواد، علاوه بر آلوده کردن سطح میلگرد، می‌توانند زمینه‌ساز خوردگی و کاهش کیفیت آن شوند. به عنوان مثال، تماس میلگرد با مواد نفتی، روغن‌ها و سایر مواد شیمیایی، می‌تواند سبب ایجاد واکنش‌های مخرب و تسریع فرآیند زنگ‌زدگی گردد. لذا، رعایت بهداشت محیط انبارداری و پرهیز از تماس میلگرد با مواد آلاینده الزامی است.

ممنوعیت خوردگی و کاهش سطح مقطع:

در یکی از بندهای آیین‌نامه، قرار دادن میلگرد در معرض شرایط خوردگی و کاهش سطح مقطع، به صراحت ممنوع اعلام شده است. این بند، بر اهمیت حفظ یکپارچگی و مقاومت میلگرد تاکید داشته و هرگونه عاملی که باعث کاهش سطح مقطع میلگرد و تضعیف آن شود را غیرقابل قبول می‌داند. به این ترتیب، میلگردهایی که دچار آسیب جدی شده‌اند، نباید در سازه‌های بتنی مورد استفاده قرار گیرند.

لزوم پرهیز از استفاده از برس سیمی و استفاده از ماسه‌پاشی:

 به منظور زدودن پوسته‌های زنگ‌زدگی از سطح میلگرد، اکیداً توصیه می‌گردد از استفاده از برس سیمی خودداری شود. استفاده از برس سیمی می‌تواند منجر به آسیب رساندن به سطح میلگرد و ایجاد خراش‌هایی شود که خود زمینه‌ساز خوردگی بیشتر خواهند بود. در عوض، توصیه می‌گردد از روش ماسه‌پاشی به منظور رفع پوسته‌های زنگ‌زدگی استفاده گردد. ماسه‌پاشی، روشی موثر و ایمن برای تمیز کردن سطح میلگرد بدون آسیب رساندن به آن است.

با رعایت این ضوابط و مقررات، می‌توان از کیفیت و دوام سازه‌های بتنی اطمینان حاصل کرد و از بروز مشکلات ناشی از خوردگی میلگردها پیشگیری نمود. آگاهی از این نکات برای کلیه مهندسان و دست‌اندرکاران صنعت ساخت و ساز ضروری است.