فرض کنید برای پروژه‌ای که از میلگرد بستر و نبشی منقطع گالوانیزه در آن استفاده می‌شود، به تجهیزات دیگری مانند نبشی نیاز دارید. اولین قدم شما چیست؟ احتمالاً در ابتدا به سراغ راهنمای خرید نبشی می‌روید و با توجه به نکات ذکر شده، اقدام به خرید می‌کنید. اما این تنها نیمی از کار است! برای اطمینان از خرید محصولی با کیفیت و مناسب، باید با روشهای تست نبشی آشنا باشید و در زمان تحویل، بازرسی دقیقی انجام دهید.
این بازرسی نبشی در مراحل مختلف و توسط افراد گوناگون انجام می‌شود. تولیدکننده نبشی قبل از عرضه محصول، کیفیت آن را بررسی می‌کند. خریدار نیز باید بتواند محصول سفارشی خود را از نظر مطابقت با استانداردها ارزیابی کند. در نهایت، سازنده سازه نیز باید بتواند بازرسی نبشی را به درستی انجام دهد تا از استحکام و پایداری سازه نهایی اطمینان حاصل کند. در هر صورت، اگر شما در زمینه سازه فعالیت می‌کنید، آشنایی با روشهای تست نبشی ضروری است. به همین دلیل، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مقاله از میلگرد بستر براتلو همراه ما باشید تا با نحوه بازرسی و تست نبشی آشنا شوید.
روشهای تست نبشی
دو نوع روش تست نبشی داریم: ۱. روش تست مخرب ۲. روش تست غیر مخرب
برخی از روشهای ارزیابی کیفیت محصولات وجود دارند که در حین انجام آزمون، نمونه مورد آزمایش آسیب می‌بیند و به همین دلیل به آنها تست‌های مخرب گفته می‌شود. به عنوان مثال، آزمون کشش و خمش نبشی معمولاً در این دسته از تست‌ها قرار می‌گیرند. در روش تست غیر مخرب نمونه سالم می ماند و میتوان دوباره از آن استفاده کرد. مانند بازرسی های فیزیکی.
از مهم‌ترین روش های دیگر تست نبشی میتوان به تست‌های التراسونیک، پرتونگاری و تست مغناطیسی اشاره کرد که کمک می‌کنند عیوبی مثل ترک‌ها، حفرات و ناپیوستگی‌های داخلی پیش از استفاده شناسایی شوند. نبشی که ازین تست ها عبور کند ارزش قیمت گذاری دارد، همانطور که در مورد میلگرد بستر، کیفیت آن روی قیمت میلگرد بستر تاثیر مستقیم میگذارد و باعث افزایش یا کاهش قیمت آن می شود.
پیشنهاد مطالعه: تفاوت نبشی و ناودانی چیست؟ بررسی ۵ تفاوت مهم
۱. تست کشش و خمش نبشی
تست کشش (Tensile Test) بررسی مقاومت و نقطه تسلیم نبشی را انجام می‌دهد. در این تست، نیروی کششی به نبشی وارد می‌شود تا به نقطه‌ای برسد که یا شکسته شود یا تغییر شکل دهد. نقطه تسلیم و مقاومت کششی معمولاً دو ویژگی کلیدی هستند که از طریق این تست اندازه‌گیری می‌شوند.
در مقابل، تست خمش به بررسی میزان تحمل نبشی در برابر نیروهای خمشی می‌پردازد. در این تست، نبشی تحت نیرویی قرار می‌گیرد که باعث تغییر شکل آن می‌شود، بدون اینکه شکسته شود. این تست میزان انعطاف‌پذیری و استحکام نبشی را ارزیابی می‌کند.
با این دو تست، مشخصات مکانیکی، استحکام و انعطاف‌پذیری نبشی به دقت ارزیابی می‌شود و نتایج آنها معمولاً در قالب جداول استاندارد گزارش می‌شوند.
جدول ۱: نتایج تست‌های کشش و خمش برای انواع فولاد
| نوع فولاد | آزمون کشش (مقاومت کششی N/mm²) | آزمون کشش (حداقل ازدیاد طول نسبی) | آزمون خمش با زاویه ۱۸۰ درجه (t<16) | آزمون خمش با زاویه ۱۸۰ درجه (۱۶> t < 35) |
|---|---|---|---|---|
| فولاد ۳۳ | ۲۰۵ | ۳۲۰-۵۴۰ | ۱۷ | ۲ |
| فولاد ۳۷ (ب-ج-د) | ۲۱۵ | ۳۶۰-۵۱۰ | ۲۵ | ۱.۵ |
| فولاد ۴۴ (ب-ج-د) | ۲۷۵ | ۵۸۰-۴۳۰ | ۲۲ | ۲ |
| فولاد ۵۲ (ج-د) | ۳۵۵ | ۶۸۰-۵۱۰ | ۲۱ | ۲.۵ |
۲. تست آنالیز شیمیایی نبشی
تست آنالیز شیمیایی برای تعیین میزان و ترکیب عناصر شیمیایی موجود در نبشی، نظیر کربن، منگنز، فسفر، گوگرد و غیره انجام می‌شود. وجود این عناصر در محدوده استاندارد می‌تواند تأثیر مستقیمی بر کیفیت محصول و مقاومت آن در برابر خوردگی، انعطاف‌پذیری، و جوش‌پذیری داشته باشد. این تست به‌طور ویژه در فولادهای گالوانیزه و محصولات مشابه اهمیت بیشتری دارد، زیرا اثرات این عناصر می‌تواند در برابر خوردگی و استحکام در شرایط مختلف محیطی قابل توجه باشد.
در این آزمایش، نمونه‌ای از نبشی به آزمایشگاه ارسال می‌شود و با استفاده از روشهای شیمیایی دقیق (مانند طیف‌سنجی فلورسانس اشعه ایکس یا اسپکتروفتومتری) ترکیب شیمیایی آن بررسی می‌شود.
۳. تست ابعادی و وزن نبشی
در این بخش از آزمایشات، دقت تولید نبشی از نظر ابعاد و وزن مورد بررسی قرار می‌گیرد. ابعاد شامل طول، ضخامت، و زاویه‌های نبشی هستند که باید مطابق با استانداردهای صنعتی و نیازهای پروژه‌های مختلف باشند. انحراف از این ابعاد می‌تواند تأثیر منفی بر تطابق نبشی با سایر قطعات در سازه‌ها داشته باشد.
مراحل تست ابعادی و وزن:
- اندازه‌گیری طول، ضخامت و زاویه‌های نبشی
- مقایسه با استانداردهای صنعتی
- بررسی انحراف وزنی نبشی و تطابق با جدول وزن‌های استاندارد
این فرآیند کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که نبشی دقیقاً مطابق با مشخصات فنی تولید شده و برای استفاده در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی مناسب است.
جدول ۲: نمونه جدول وزن برای نبشی
| ضخامت نبشی (t) | وزن استاندارد (Kg/m) |
|---|---|
| ۲ | ۳.۶ |
| ۳ | ۴.۸ |
| ۴ | ۶.۰ |
| ۵ | ۷.۲ |
۴. بازرسی نبشی
بازرسی نبشی یکی از مراحل مهم در اطمینان از کیفیت و ایمنی این محصول در پروژه‌های ساختمانی است. این فرآیند شامل سه بخش اصلی است که باید به‌طور کامل بررسی شوند:
۴.۱ ویژگی‌های فیزیکی نبشی
ویژگی‌های فیزیکی نبشی شامل ابعاد (طول، عرض و ضخامت)، شکل ظاهری و وزن هستند. انحراف از این مشخصات می‌تواند به مشکلات اجرایی و ایمنی منجر شود. برای مثال، اگر وزن نبشی با مقادیر جدول وزنی مقایسه شده و اختلاف زیاد باشد، باید دوباره مورد بررسی قرار گیرد.
چند نکته در خصوص بازرسی فیزیکی:
- ابعاد و ضخامت نبشی باید با مشخصات استاندارد تطابق داشته باشد.
- نبشی نباید دارای خوردگی، زنگ‌زدگی یا ناصافی‌های ظاهری باشد.
۴.۲ ویژگی‌های شیمیایی نبشی
در این بخش، آنالیز شیمیایی برای بررسی ترکیب عناصر مختلف در فولاد به‌کار رفته در نبشی انجام می‌شود. نتایج این آنالیز برای تطابق محصول با استانداردهای شیمیایی اهمیت دارند. در صورتی که نتایج این آزمایش‌ها نشان‌دهنده عدم تطابق با استانداردها باشد، نبشی به‌عنوان یک محصول غیراستاندارد شناخته شده و از پروژه کنار گذاشته می‌شود.
۴.۳ خصوصیات مکانیکی نبشی
این بخش شامل آزمایش‌هایی همچون کشش، خمش، تنش تسلیم و ازدیاد طول است. آزمایش کشش نشان می‌دهد که نبشی تا چه اندازه می‌تواند بدون شکستن کشیده شود. همچنین، آزمون خمش به بررسی مقاومت نبشی در برابر نیروهای خمشی پرداخته و قابلیت تحمل بارهای فشاری را ارزیابی می‌کند.
جدول ۳: مقادیر قابل‌قبول تست‌های مکانیکی نبشی
| نوع فولاد | مقاومت کششی (نیوتن بر مترمربع) | مقاومت تسلیمی (نیوتن بر مترمربع) | حداقل ازدیاد طول نسبی (%) | قطر خمش ممکن (بر حسب ضخامت نبشی) |
|---|---|---|---|---|
| فولاد St33 | ۲۰۵ تا ۲۱۵ | ۳۲۰ تا ۵۴۰ | ۱۷ | ۲ |
| فولاد St37 | ۲۱۵ تا ۲۲۵ | ۳۶۰ تا ۵۱۰ | ۲۵ | ۱.۵ |
| فولاد ۴۴St | ۲۶۵ تا ۲۷۵ | ۴۳۰ تا ۵۸۰ | ۲۲ | ۲ |
| فولاد St52 | ۳۴۵ تا ۳۵۵ | ۵۱۰ تا ۶۸۰ | ۲۱ | ۲.۵ |
هرگونه عدم تطابق در این تست‌ها می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات ساختاری و نیاز به بازنگری در کیفیت نبشی باشد.
۵. اهمیت تست‌های غیرمخرب (NDT) در نبشی‌ها
تست‌های غیرمخرب (NDT) نقش حیاتی در تضمین کیفیت و ایمنی نبشی‌ها دارند. این تست‌ها بدون آسیب رساندن به ساختار مواد، عیوب داخلی و سطحی نبشی‌ها را شناسایی می‌کنند. از مهم‌ترین انواع این تست‌ها میتوان به تست التراسونیک، پرتونگاری و تست مغناطیسی اشاره کرد.
این تست‌ها به‌ویژه برای سازه‌های حساس که به یکپارچگی بالا نیاز دارند، ضروری هستند. از طریق این روش‌ها میتوان ترک‌ها، حفرات یا ناپیوستگی‌های داخلی نبشی‌ها را شناسایی کرده و پیش از استفاده، اقدامات لازم را انجام داد.
مزایای NDT:
- جلوگیری از استفاده از قطعات معیوب
- تضمین ایمنی سازه‌ها
- صرفه‌جویی در هزینه‌ها و زمان
جمع بندی:
در نهایت، آگاهی از روشهای تست نبشی برای کنترل کیفیت و تضمین ایمنی سازه‌ها در پروژه‌های عمرانی بسیار اهمیت دارد. تست‌های کشش، خمش، آنالیز شیمیایی و بررسی ابعادی به اطمینان از عملکرد صحیح نبشی‌ها کمک می‌کنند. این آزمایشات نه تنها از هزینه‌های اضافی و ریسک‌های احتمالی جلوگیری می‌کنند، بلکه امکان دستیابی به ساختاری مقاوم و ایمن را فراهم می‌آورند. در این مقاله مراحل بازرسی نبشی را برای انتخاب مناسب در خرید مورد بررسی قرار دادیم تا بتوانید خریدی مطمئن داشته باشید.
