معایب اجرای وال مش: بررسی چالش‌ها و راهکارها
سیستم وال مش به عنوان یک روش نوین برای افزایش ایمنی ساختمان‌ها در برابر زلزله، در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. این روش با مزایای چشمگیری همچون کاهش هزینه‌ها، سرعت اجرا و استفاده از مصالح سبک، به سرعت در حال جایگزینی با روشهای سنتی وال پست فلزی است. با این حال، به دلیل نوپا بودن این سیستم، چالش‌ها و معایبی نیز در اجرای آن وجود دارد که نیازمند بررسی دقیق و ارائه راهکارهای مناسب است و همچنان بهترین روش برای مهار دیوارهای غیرسازه ای میلگرد بستر است.
در این مقاله از ایران سازه، به بررسی معایب سیستم وال مش، دسته‌بندی این معایب و ارائه راهکارهایی برای کاهش این مشکلات خواهیم پرداخت.
آیا سیستم وال مش دارای معایب اساسی است؟
سیستم وال مش به خودی خود دارای ضعف نیست، بلکه معایب آن بیشتر ناشی از نوپا بودن این سیستم و نقص‌هایی است که در ضوابط اجرایی و آیین‌نامه‌ها وجود دارد. در واقع، این معایب بیشتر در سه دسته زیر قابل بررسی هستند:
- طراحی وال مش: مشکلات ناشی از عدم وجود آیین‌نامه‌های دقیق و محاسبات مهندسی کافی
- تامین مصالح وال مش: مشکلات مربوط به کیفیت مصالح و استانداردهای آن
- اجرای وال مش: خطاهای اجرایی ناشی از عدم آگاهی کافی و عدم وجود دیتیل‌های اجرایی دقیق
در ادامه، به بررسی هر یک از این دسته‌ها می‌پردازیم:
۱. معایب مربوط به طراحی وال مش
یکی از اصلی‌ترین معایب سیستم وال مش، ابهامات موجود در ضوابط طراحی و آیین‌نامه‌های مرتبط با آن است. در حال حاضر، آیین‌نامه‌های موجود برای اجرای وال پست فلزی کامل و دقیق هستند، اما برای وال مش چنین نیست. این موضوع باعث بروز خطاهای طراحی و عدم اطمینان به عملکرد این سیستم می‌شود. در جدول زیر، این ابهامات به طور خلاصه بیان شده است:
| ابهام موجود در طراحی وال مش | توضیح |
|---|---|
| عدم وجود آیین نامه های جامع | در مقایسه با وال پست فلزی، آیین نامه های دقیق و جامعی برای وال مش وجود ندارد. |
| ابهام در طراحی برای شرایط مختلف | دیتیل های آیین نامه ای برای شرایط خاص ساختمان ها مانند سقف وافل یا دیوار بین دو تیرچه کافی نیست. |
| طراحی یکسان برای همه ساختمان ها | برخی تصور می کنند می توان از یک طراحی و دیتیل ثابت برای تمامی ساختمان ها استفاده کرد. |
| نیاز به محاسبات اختصاصی | لازم است برای هر ساختمان و هر طبقه محاسبات مهندسی جداگانه انجام شود. |
راهکارها:
- تدوین آیین‌نامه‌های جامع: نهادهای مسئول باید در اسرع وقت نسبت به تدوین آیین‌نامه‌های دقیق و جامع برای طراحی وال مش اقدام کنند.
- ارائه دیتیل‌های اجرایی متنوع: باید دیتیل‌های اجرایی متنوعی برای شرایط مختلف ساختمان‌ها (سقف وافل، دیوار بین دو تیرچه و …) ارائه شود.
- آموزش مهندسین: آموزش مهندسین در زمینه طراحی وال مش بر اساس ضوابط و آیین نامه ها از موارد ضروری است.
۲. معایب مربوط به تامین مصالح وال مش
مصالح مورد استفاده در اجرای وال مش، شامل مش الیاف (فایبرگلاس) و پلاستر (گچ یا سیمان) است. عدم توجه به کیفیت و استاندارد این مصالح، می‌تواند منجر به کاهش عملکرد و ایمنی وال مش شود. این معایب در جدول زیر به طور خلاصه بیان شده است:
| مشکل در تامین مصالح وال مش | توضیح |
|---|---|
| استفاده از مش غیر استاندارد | برخی از تولیدکنندگان و فروشندگان مش الیاف غیراستاندارد را عرضه می کنند. |
| عدم توجه به گرماژ و کیفیت مش | مش الیاف باید دارای گرماژ مناسب و کیفیت بالایی باشد. |
| استفاده از پلاستر با مقاومت پایین | پلاستر سیمانی باید مقاومت فشاری لازم (حداقل ۳۰ مگاپاسکال) را داشته باشد. |
راهکارها:
- استفاده از مش الیاف استاندارد: خرید مش الیاف از تولیدکنندگان معتبر و اطمینان از استانداردهای آن (مطابق با پیوست ۶ استاندارد ۲۸۰۰).
- انتخاب پلاستر با مقاومت مناسب: استفاده از پلاستر سیمانی با حداقل مقاومت فشاری ۳۰ مگاپاسکال (مطابق با ضابطه استاندارد ۷۱۴).
۳. معایب مربوط به اجرای وال مش
بسیاری از معایب وال مش ناشی از خطاهای اجرایی است که به دلیل عدم آگاهی کافی و عدم وجود دیتیل‌های اجرایی یکپارچه، رخ می‌دهد. این معایب در جدول زیر آورده شده است:
| خطای اجرایی وال مش | توضیح |
|---|---|
| عدم اجرای پلاستر به ضخامت مناسب | پلاستر باید با حداقل ضخامت ۱ سانتی متر در دو طرف مش اجرا شود. |
| عدم اجرای اندود زیرین و رویین پلاستر | باید دو لایه پلاستر (زیرین و رویین) اجرا شود تا مش به خوبی در پلاستر مدفون شود. |
| اجرای نبشی در اطراف دیوار | در سیستم وال مش نبشی ها فقط در بالا و پایین دیوار استفاده می شوند. |
| اجرای وال مش در مناطق بادخیز | در مناطق بادخیز باید از عدم وجود فاصله بین دیوار و وال مش اطمینان حاصل شود. |
| اجرای نامناسب وال مش در درز انقطاع | اجرای وال مش در درز انقطاع نیاز به تکنیک خاصی دارد که باید توسط افراد متخصص انجام شود. |
راهکارها:
- آموزش نیروی کار: آموزش صحیح کارگران و مهندسین در زمینه اجرای وال مش بر اساس استانداردها و ضوابط.
- رعایت ضخامت مناسب پلاستر: اجرای پلاستر با حداقل ضخامت ۱ سانتی متر در دو طرف مش.
- اجرای اندود زیرین و رویین پلاستر: اجرای دو لایه پلاستر برای تثبیت صحیح مش فایبرگلاس.
- اجتناب از اجرای نبشی اضافی: اجتناب از نصب نبشی در اطراف دیوار و استفاده از آنها فقط در بالا و پایین دیوار.
- رعایت نکات اجرایی در مناطق بادخیز: اطمینان از عدم وجود فاصله بین دیوار و وال مش در مناطق بادخیز.
- استفاده از تکنیک های ویژه در درز انقطاع: به کارگیری تکنیک های ویژه برای اجرای وال مش در دیوارهای درز انقطاع.
وال مش بهتر است یا میلگرد بستر؟
در نهایت، سوالی که مطرح می‌شود این است که کدام سیستم، وال مش یا میلگرد بستر، گزینه بهتری است؟ پاسخ به این سوال بستگی به شرایط خاص پروژه، بودجه، و دانش فنی تیم اجرایی دارد. وال مش، به دلیل سرعت اجرای بالاتر و استفاده از مصالح سبک‌تر، می‌تواند از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد، به خصوص اگر قیمت میلگرد بستر بالا باشد.
با این حال، میلگرد بستر با داشتن سابقه طولانی‌تر و آیین‌نامه‌های اجرایی دقیق‌تر، از نظر مهندسی شناخته‌شده‌تر و قابل‌اطمینان‌تر است. انتخاب بین این دو سیستم باید با در نظر گرفتن تمامی جوانب و با مشورت مهندسان متخصص انجام شود. در نظر داشته باشید که در حال حاضر آیین‌نامه های وال مش به اندازه میلگرد بستر دقیق و جامع نیستند. بنابراین برای بسیاری از مهندسان میلگرد بستر به عنوان گزینه ای مطمئن تر شناخته می شود.
جمع‌بندی
سیستم وال مش با وجود مزایای فراوان، دارای معایبی نیز هست که بیشتر ناشی از نوپا بودن این سیستم است. این معایب در سه دسته طراحی، تامین مصالح و اجرا قابل دسته‌بندی هستند. با رعایت استانداردها، آموزش صحیح نیروی کار، استفاده از مصالح با کیفیت و توجه به دیتیل های اجرایی می توان این معایب را تا حد زیادی کاهش داد و از مزایای این سیستم به طور کامل بهره مند شد.
