ضابطه ۸۱۶ یا نشریه ۸۱۶ با عنوان کامل “دستورالعمل طراحی لرزه‌ای سازه‌ها و اجزای غیرسازه‌ای بیمارستان‌ها بر اساس عملکرد” به صورت جامع و تخصصی به مقاوم‌سازی ساختمان‌های بیمارستان، مراکز درمانی و کلینیک‌ها در برابر زلزله از منظر عملکردی می‌پردازد.
سازه‌ها از نظر سطوح اهمیت به چند دسته تقسیم می‌شوند و بیمارستان‌ها در دسته سازه‌های با اهمیت بسیار زیاد قرار دارند. به وضوح، ارگان‌های درمانی به عنوان نهادهایی که در پی بروز حوادثی نظیر زلزله باید سریعاً فعال شوند، ضرورت حفظ عملکرد ساختمان‌های خود را به شدت احساس می‌کنند.
به عنوان مثال، در زلزله‌های اخیر کشور، از جمله زلزله کرمانشاه، مشاهده شد که برخی بیمارستان‌ها به تخریباتی دچار شدند که عملکرد آن‌ها را به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار داد. به طوری که بعضی از این مراکز تا چند روز قادر به ارائه خدمات درمانی نبودند.
آیین‌نامه ۲۸۰۰ نیز ضوابطی برای طراحی و اجرای بیمارستان‌ها تعیین کرده است، اما این نشریه نمی‌تواند به عنوان مکمل یا موشکافانه‌تر از نشریه ۸۱۶ در نظر گرفته شود. در واقع، نشریه ۸۱۶ بر جنبه‌های عملکردی سازه‌ها در زمان رویارویی با زلزله تأکید دارد. لازم به ذکر است که اطلاعات موجود در این ضابطه محدود به ساختمان‌های فولادی و بتن مسلح بوده و به سایر انواع سازه‌هایی که ممکن است در بیمارستان‌ها استفاده شوند، اشاره‌ای نمی‌کند.
دسته بندی مراکر درمانی در نشریه ۸۱۶
خطر لرزه‌ای
خطر لرزه‌ای به عنوان یک معیار مهم در ساخت و ساز ساختمان‌ها تعریف می‌شود و با استفاده از پارامترهای خاصی محاسبه می‌گردد. به طور کلی، سطوح خطر لرزه‌ای در دو طیف اصلی “طرح استاندارد” و “طرح ویژه ساختگاه” انجام می‌شود. در این راستا، بیمارستان‌ها از جمله سازه‌هایی هستند که باید در مناطقی با سطح خطر لرزه‌ای پایین احداث شوند. انتخاب محل ساخت بیمارستان‌ها نیازمند دقت و بررسی‌های جامع است تا ایمنی و عملکرد بهینه آن‌ها تضمین گردد.
محتوای نشریه ۸۱۶
فصل اول: دستورالعمل طراحی لرزه‌ای اجزای سازه‌ای بیمارستان بر اساس عملکرد
در این فصل، به بررسی انواع ساختمان‌های بیمارستانی در سطوح مختلف پرداخته شده است. همچنین، مباحثی از جمله سطوح خطر لرزه‌ای، طراحی سازه‌های متداول بر مبنای عملکرد و ضوابط طراحی سازه‌های بیمارستانی به طور خلاصه مورد بررسی قرار گرفته است. این اطلاعات به مهندسان کمک می‌کند تا با توجه به شرایط و الزامات خاص هر بیمارستان، طرح مناسبی را در نظر بگیرند.
فصل دوم: دستورالعمل کنترل طراحی لرزه‌ای اجزای سازه‌ای بیمارستان بر اساس عملکرد
این فصل به صورت تخصصی به اجزای سازه‌ای ساختمان‌های بیمارستانی پرداخته و هدف آن ارتقاء استانداردهای ساخت و اجرای پروژه‌های جدید و در حال احداث بر اساس مقررات جدید است. تاکید بر استفاده از روش‌های استاندارد و به‌روز در اینجا، به منظور افزایش میزان ایمنی و عملکرد این سازه‌ها قرار داده شده است.
فصل سوم: دستورالعمل طراحی و کنترل لرزه‌ای اجزای غیرسازه‌ای بیمارستان بر اساس عملکرد
فصل سوم به اجزای غیرسازه‌ای بیمارستان‌ها می‌پردازد و مطابق با ویرایش چهارم پیوست ششم استاندارد ۲۸۰۰، اقداماتی که در سال‌های اخیر انجام شده است تا از تخریب این اجزا جلوگیری شود، بررسی می‌شود. از جمله المان‌های مهم در این فصل، میلگرد بستر و وال‌پست‌ها هستند که به طور خاص در ارتباط با دیوارهای غیرباربر بیمارستان‌ها مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرند.
فصل چهارم: دستورالعمل تحلیل خطر زلزله در ساختگاه بیمارستان
در تعیین سطح خطر زلزله در مناطق مختلف، همواره نظرات و تحقیقات متعددی وجود داشته است. پرداختن غیرمنطقی به محل ساخت بیمارستان‌ها بر اساس پیش‌بینی‌های خطر زلزله باعث هدر رفت منابع شده و در عین حال، غفلت از این موضوع می‌تواند منجر به تخریب‌های مالی و جانی ناشی از زلزله‌های احتمالی شود. بنابراین، این فصل از نشریه ۸۱۶ برای به وجود آوردن یک رویکرد استاندارد و مؤثر در تعیین و ارزیابی ساختگاه بیمارستان‌ها تدوین شده و به طور جامع به این موضوع پرداخته است.
با توجه به اهمیت ویژه بیمارستان‌ها در زمان‌های بحرانی و نقشی که در حفظ جان انسان‌ها دارند، رعایت این ضوابط و استانداردها از اهمیت بالایی برخوردار است.
